Verticale zonnewijzers
Martinitoren, Groningen
|
|
Boven de eerste trans, meer dan 40 meter boven het stadsgewoel, bevindt zich de iets oost-afwijkende zonnewijzer, met een grote vergulde driehoek als schaduwgever. Hij is gemaakt in 1748 door Gerrit Cremer. Dat jaartal toont de wijzerplaat nu weer.
Bij de restauratie van 1986 werd dat jaartal erop gezet, maar dat is gelukkig snel gecorrigeerd.
Sommige mensen vinden het maar raar, een klok èn een zonnewijzer aan een kerktoren. Maar eeuwenlang was dat absoluut gewoon. Klokken waren altijd af te lezen, bij regen en zonneschijn. Maar erg nauwkeurig liepen ze niet. De zonnewijzer diende dan om ze van tijd tot tijd gelijk te zetten.
Dat ze daarmee ware zonnetijd aanwezen, was absoluut geen bezwaar. De behoefte aan een standaardtijd voor het hele land ontstond pas door de introductie van moderniteiten als spoorwegen.
In Rothenburg ob der Tauber (Duitsland) kun je ook een mooi voorbeeld van zo'n combinatie zien.
Code ZiN en Sup: Groningen 5
Ligging: 53.2° NB, 6.6° OL
En vergeet niet de tuin van de Prinsenhof te bezoeken, die hier om de hoek ligt. Daar vind je de mooiste zonnewijzer ter wereld!
De naam 'Martini' komt niet van het Italiaanse aperitief, maar van Sint Maarten, in de 4e eeuw bisschop van Tours, aan wie de kerk gewijd is.
De Martinitoren is hèt symbool van de stad en heet in de volksmond 'd'Olle Grieze'. Hij ligt op de noordelijkste punt van de Hondsrug. De toren is 97 meter hoog en werd gebouwd tussen 1469 en 1482, nadat een voorganger in 1465 was ingestort. Alleen de Domtoren in Utrecht is hoger. De toren heeft een paard als windwijzer.
De toren telt drie stenen geledingen, de beide onderste vierkant en de bovenste achthoekig. De houten geledingen daarboven zijn in 1627 toegevoegd.
De toren is (soms) te beklimmen; bij helder weer kun je Schiermonnikoog en Borkum zien liggen. Maar dat heb ik nog nooit getroffen...
En als je maar lang genoeg wacht, gaat elk monument wel eens in de revisie. In april 2000 zag de toren er zo uit:
Meer over de Martinitoren en zijn bewogen geschiedenis: