Verticale zonnewijzers

St. Andreaskerk, Torbole (Italië)

Deze west-afwijkende zonnewijzer geeft de plaatselijke tijd aan (Tempo Vero Locale), van 9 tot 7 (19) uur. Onderverdeling per half uur. De tijdsvereffeningsgrafiek is op de muur eronder aangebracht, zodat hij gemakkelijker af te lezen is. Hij verrekent tevens het breedteverschil met de meridiaan van 15°; de correctie ligt tussen 0 en +31 minuten. Er wordt ook keurig vermeld hoe je de correctie moet aanbrengen:
    kloktijd = zonnewijzertijd + correctie.
Op de poolstijl zit een bolletje dat als index dient. Er is één datumlijn aangegeven, die voor de equinoxen, in blauw.

Het bijzondere aan deze zonnewijzer is de rode lijn, die schuin door de uurlijnen loopt. De index wijst op die lijn het negende uur aan in de Joodse uurtelling. Op dat uur stierf Jezus, volgens de Evangeliën. Dit is de hora redemptionis, het uur der verlossing.

De Joodse uurtelling, ook antieke of ongelijke uurtelling genoemd, verdeelt de dag tussen zonsopkomst en zonsondergang in 12 uren. Die zijn dus 's zomers langer dan 's winters. Op de equinoxen zijn ze even lang als onze uren. De rode lijn snijdt de blauwe lijn dan ook op de 3-uur lijn. Hoe de relatie op andere data is, hangt uiteraard af van de geografische breedte.

Torbole is een dorpje aan de noordelijke punt van het Gardameer. De foto is gemaakt door Edo Walda, waarvoor mijn dank! Hij bracht ook een folder mee die ter plaatse beschikbaar was; een service die je maar zelden aantreft! Hierin wordt vermeld dat deze zonnewijzer op de plaats is gekomen van een voorganger die al zo'n 50 jaar verdwenen was. Of de lijn voor het negende uur daar ook al op voorkwam, vermeldt de folder niet.

Ligging: 45.9° NB, 10.9° OL
Ontwerp: R. Patauner (vormgeving) & G. Nones (gnomonica)
Inwijding: 1998