Verwante objecten

Zonnewijzer, Stationsplein, Amersfoort

Voor het station staat deze monumentale zonnewijzer. Letterlijk, want hij wijst dag en nacht naar de zon. Daarenboven zijn in de pijl de plaatselijke tijd (zonnetijd) en de kloktijd (zomer- of wintertijd) te lezen. Bij zonsopkomst en zonsondergang knippert de display gedurende een minuut.

Uit de grote zwarte kast rijst een dubbele as op. De korte buitenste is evenwijdig met de aardas en draait in een sterredag rond (23 uur, 56 min, 4.1 sec). Die as staat dus stil ten opzichte van de vaste sterren. De lange, dunnere as maakt een knik van 23.5° met de onderste en draait ten opzichte daarvan in een jaar één keer in tegengestelde richting om zijn as. Ten opzichte van het Stationsplein draait hij daardoor in 24 uur precies één keer rond en blijft voortdurend op de zon gericht.

De draaisnelheid van die lange as is niet constant, maar wordt in de loop van het jaar iets gevarieerd om de tijdsvereffening in rekening te brengen. De beide bewegingen en de tijdsaanduidingen in de pijl worden gestuurd door een computer, die zijn tijdsinformatie ontleent aan de tijdzender DCF77 in Mainflingen (bij Frankfurt).

De hoogte van de pijl varieert door de dag en door het jaar. Minimaal is dat 4.20 meter, zodat het verkeer er onderdoor kan; de maximale hoogte is 12 m. De pijl zelf is 3.8 m lang. Op de zwarte kast waarin het mechaniek en de elektronica is ondergebracht, is informatie te lezen over tijdzones en tijdsvereffening.

Bovenstaande gegevens heb ik ontleend aan een aantal notities in het Bulletin van de Zonnewijzerkring. Haar website bevat een pagina in het Engels over dit unieke object. De plaatjes hier heb ik ook daaraan ontleend.

Ligging: 52.2° NB, 5.4° OL
Ontwerp: Jurgen Bey & Jan Konings (vormgeving), R.J. Takens & H.F. Henrichs (techniek)
Inwijding: maart 2000

Website over de tijdzender DCF77 in Mainflingen (Duits)
Website over radio-klokken en tijdzenders (Duits/Engels)