Analemmatische zonnewijzers

Vienne (Isère, Frankrijk)

Deze zonnewijzer ligt in hartje Vienne, op de hoek van de Rhône-boulevard en het kerkplein voor de kathedraal Saint-Maurice. De lange as is 6.00 m, dus een mooie maat. De blokjes dragen uurnummers, van 5 tot 19 uur plaatselijke tijd. De halve uren zijn rond. Ook de brandpunten van de ellips zijn aangegeven, wat je niet zo vaak ziet. Afgezien van dat laatste, lijkt deze zonnewijzer sprekend op die in Avignon.

De datumlijn is heel fraai gegraveerd in een grote stenen plaat, met een indeling in 1/3 maand en vermelding van het dierenriemteken. De plaat aan de linkerkant (westzijde) bevat de gebruiksaanwijzing. De plaat aan de zuidzijde vermeldt de maker: Bonnet de Villario, het jaar van aanleg (1938) en restauratie (1994) en de coördinaten. De geografische lengte wordt opgegeven t.o.v. de meridiaan van Parijs. Dat is wonderlijk, want al in 1884 werd de meridiaan van Greenwich wereldwijd als referentie gekozen. Parijs ligt ca. 2°20' oostelijk.

De rechterplaat heeft een tabel om de plaatselijke tijd in kloktijd om te zetten. In feite zijn er twee tabellen, voor zomertijd (die loopt van 27 maart - 9 oktober) en wintertijd (2 oktober - 27 maart). De waarden kwamen me vreemd voor: 's zomers zou de zonnewijzer tussen een half uur en drie kwartier achter lopen, 's winters een kwartier tot een half uur voor ! Toen ik uitrekende welke tijdzones daarbij horen, werd het raadsel opgelost: 's winters GMT, 's zomers MET. Frankrijk gebruikte vòòr de oorlog GMT. Maar waarom dan wel de ligging t.o.v. de meridiaan van Parijs vermeld?

Volgens mij is de zonnewijzer niet goed georiëerd. Om 18.00 uur (zomertijd) is het ongeveer 16.25 uur plaatselijke tijd, maar de zonnewijzer wees op de kop af 16.00 uur. Dat zou inhouden dat hij zo'n 5° linksom gedraaid moet worden.

Ligging: 45.5° NB, 4.9° OL
Ontwerp:
Inwijding: 1937

Vienne, even onder Lyon in het Rhônedal, is zo'n plaats waar wij normaliter nooit zouden stoppen. Als je Lyon eenmaal voorbij bent, ga je door tot je de Middellandse Zee ziet, of op zijn minst de geuren van de Provence ruikt.

Ten onrechte; het bleek een verrassende stad. Tal van Romeinse overblijfselen, waarvan wij er maar twee bekeken hebben: de "Pyramide" in het zuidelijk stadsdeel, de blikvanger van het vroegere Circus, en de tempel van Augustus en zijn vrouw Livia, ooit onderdeel van het Forum en nu midden in het centrum gelegen.

Zou de "Pyramide" ooit als zonnewijzer gediend hebben, zoals de zonnewijzer van keizer Augustus in het oude Rome?