Verticale zonnewijzers
N.H. of St. Jacobuskerk, Enschede
|
|
Deze verticale zonnewijzer kende ik van foto's, maar hij bleek in werkelijkheid verrassend groot. Op de linker foto geeft het randje van het kerkraam misschien een aanknopingspunt. En op de rechter foto kun je hem nog net tussen die bomen door zien. En passant scoorde ik dus ook nog een monument in de steigers...
De zonnewijzer wijkt iets naar het westen af. Het bijzondere hier is de tijdsvereffeningslus, die onder de eigenlijke zonnewijzer zit. Als de schaduw van de punt op de lus valt (aan de kant van de huidige maand) is het 12 uur middelbare zonnetijd. Dit is de oudste openbare zonnewijzer die in ons land nog bestaat, die de middelbare tijd aangeeft.
De lus heeft geen minutenschaal. Daardoor kan de tijdsvereffening niet op een willekeurig moment afgelezen worden. Bij andere zonnewijzers is de tijdsvereffeningslus nog wel 's rond de 12-uurs lijn aangebracht. Als de datum dan ook nog duidelijk aangegeven is, zoals in Noyers, kan de lus gebruikt worden als grafiek van de tijdsvereffening.
Onder de tijdsvereffeningslus bevindt zich nog een steen met een gedicht. Het is wel aardig om dat van wat dichterbij te bekijken:
Hieruit blijkt dat de zonnewijzer is ontworpen door Coenraad ter Kuile en in 1836 is aangebracht. Het gedicht is een chronogram; de zwaar aangezette hoofdletters vormen, achter elkaar gezet, het jaartal 1918 in Romeinse cijfers: MCMVWIII, dat is het jaar waarin de steen is aangebracht.
Het jaartal hoort natuurlijk geschreven te worden als MCMXVIII, maar net als bij Scrabble is de X wel een erg lastige letter. Hier is hij vervangen door een dubbele V, oftewel een W. Had het dan niet MCMWVIII moeten zijn? Gelukkig 'moet' er niks bij Romeinse cijfers ...
Code ZiN: Enschede 1
Ligging: 52.2° NB, 6.9° OL
Wij waren hier nog geen week voor de vreselijke vuurwerkramp die Enschede op 13 mei 2000 trof. Overigens was dat niet de eerste keer dat de stad zo gehavend werd: in 1862 woedde er een grote stadsbrand, die haar vrijwel geheel in de as legde. Daarom heeft Enschede vrijwel geen historische gebouwen.
Andere Twentse objecten op deze site: