Cosmos Sterrenwacht
Twee zonnewijzers bij de Cosmos Sterrenwacht, Lattrop
'Cosmos Sterrenwacht', een naam die stáát. Heel wat steviger dan 'Euregio Publiekscentrum voor Sterrenkunde', zoals ze zich tot voor kort noemde!
Naast de sterrenwacht (met een 40 cm telescoop) en het planetarium ligt de Sterrentuin, aan de boorden van het riviertje de Dinkel. De tuin is omringd door een Stonehenge Cirkel. In het centrum ligt een analemmatische zonnewijzer, en ook staat er een bijzondere equatoriale zonnewijzer opgesteld. Die kun je rechts achterin nog net zien.
Links op de achtergrond zie je nog net het observatorium van Hennie Gosemeijer, oprichter van de Volkssterrenwacht Twente, die generaties jongelui de liefde voor de geheimen van het heelal bijbracht. Het gebouwtje wordt nu gerestaureerd.
En inmiddels (2001) zijn er een Planetenpad en een Regenboogpad toegevoegd. Zo is er voor elk wat wils.
Website: Cosmos Sterrenwacht
Deze zonnewijzers werden bezocht op de excursie 2001 van de Zonnewijzerkring.
Analemmatische zomer-zonnewijzer
De analemmatische zonnewijzer heeft een lange as van 6 meter; een mooie menselijke maat. Hij geeft de zomertijd aan, met bronzen cijfers die in ronde betonnen tegels zijn gevat. De omringende grond is met schelpen bedekt, waardoor de foto's wat weinig contrast vertonen.
Het duurde even voor ik door had wat er met de datumlijn aan de hand was. Zoals je op de foto bovenaan misschien al had gezien, is die namelijk wel erg kort. Maar het is dus een halve datumlijn! Eigenlijk heel slim: 's winters komt er toch niemand in de tuin. Vandaar ook die zomertijd. En 't scheelt natuurlijk in de kosten, altijd een zorg voor dit soort instellingen. De datumlijn is ingedeeld dierenriem-maanden.
Ligging: 52.4° NB, 7.0° OL
Ontwerp: B.P.U. Holman
Inwijding: ?
Equatoriale zonnewijzer met corrector
Iets naar achteren staat een grote halfopen hoepelsfeer, met een diameter van ruim 90 cm en bekroond met een gestileerde vogel Phoenix.
De zonnewijzer heeft twee tijdschalen, een voor de zonnetijd en een voor de kloktijd. De zonnetijd wordt afgelezen op de onderste ring, de kloktijd op de bovenste.
De kloktijd wordt verkregen met behulp van een corrector, die de tijdsvereffening in rekening brengt. De corrector is een plaat die draaibaar aan de poolstijl is bevestigd. Elk halfjaar moet hij omgedraaid worden. Je moet de corrector eerst op de zon richten door de schaduw van het staafje zo klein mogelijk te maken, zoals hieronder links gebeurd is. De schaduw van de rechter rand geeft dan de kloktijd aan.
 |
 |
De aanwijzing zou op de minuut nauwkeurig zijn, volgens de literatuur. Nou, dat controleerde ik natuurlijk even. Op de rechter foto hierboven wijst mijn horloge 14.48 uur aan en de zonnewijzer 13.47 uur. De zomertijd is in ons land pas in 1977 ingevoerd; de zonnewijzer is ouder. Afgezien daarvan is er dus één minuut verschil. Naderhand heb ik mijn horloge met het radio-tijdsein vergeleken, en wat denk je? Het liep één minuut voor!
Code ZiN: Ootmarsum 2; Sup: Lattrop
Ligging: 52.4° NB, 7.0° OL
Ontwerp: J.N.A. Gerard
Andere Twentse zonnewijzers op deze site: